Had je onveilige seks, en wil je een mogelijke zwangerschap voorkomen? Dan kan je noodanticonceptie gebruiken. Je kan een noodpil nemen of een noodspiraal laten plaatsen. Hoe sneller je actie onderneemt, hoe meer mogelijkheden je hebt. De meest betrouwbare vorm van noodanticonceptie is altijd een koperspiraal omdat die voorkomt dat de (mogelijk bevruchte) eicel kan innestelen. Een noodspiraal kan je tot 5 dagen na onveilige seks laten plaatsen. In Gent loopt momenteel een proefproject waarbij je snel en makkelijk een noodspiraal kan laten plaatsen.
Wanneer loop je kans op een zwangerschap?
Een zwangerschap is mogelijk wanneer je geen voorbehoedsmiddel hebt gebruikt; of wanneer je wel een voorbehoedsmiddel hebt gebruikt, maar dat niet op de juiste manier deed (bv. als je een pil vergeten bent). Soms werkt een voorbehoedsmiddel niet zoals voorzien (bv. een gescheurd condoom).
Je kan een paar dagen per maand zwanger worden. Dit is een paar dagen vóór de eicel vrijkomt, plus de dag waarop de eicel vrijkomt. Welke dagen dat precies zijn kan je wel ongeveer, maar niet exact bepalen. Ook is het belangrijk om te weten dat zaadcellen tot wel 5 dagen in leven kunnen blijven.
Hoe lang na onveilige seks kan je noodanticonceptie gebruiken?
Hoe sneller je actie onderneemt, hoe meer mogelijkheden je hebt en hoe beter het werkt. Als je onveilige seks hebt gehad, heb je ongeveer 3 tot 5 dagen de tijd om noodanticonceptie te gebruiken. Hoeveel tijd je precies hebt, hangt af van de methode die je gebruikt.
Welke 2 soorten noodanticonceptie zijn er?
-
Een noodspiraal (tot 5 dagen na onveilig vrijen)
-
Een noodpil of morning-afterpil
-
De noodpil met levonorgestrel (bv. NorLevo) moet je ten laatste 3 dagen (72 uur) nadat je onbeschermde seks hebt gehad innemen.
-
De noodpil met ulipristalacetaat (EllaOne) is een alternatief dat je tot maximaal 5 dagen (120 uur) na onveilige seks kan gebruiken.
-
Sensoa 2025, noodspiraal.be
Waarom een noodspiraal overwegen?
Een koperspiraal is de meest betrouwbare vorm van noodanticonceptie. De noodpil vertraagt of verhindert de eisprong en werkt niet meer als je al een eisprong hebt gehad. Een noodspiraal voorkomt dat de (bevruchte) eicel kan innestelen.
Een noodspiraal kan je tot 5 dagen na onveilig vrijen laten plaatsen. De kans dat je na het plaatsen van een koperspiraaltje (binnen 5 dagen) toch zwanger wordt is 0,2-1%. Extra voordeel: je hebt daarna meteen tot wel 5 of zelfs 10 jaar betrouwbare anticonceptie.
Hoe werkt het noodspiraal?
Het koperspiraal werkt op twee manieren:
-
Koper is giftig voor zaadcellen. Daardoor zijn ze niet of nauwelijks in staat om een eicel te bevruchten.
-
Het koper maakt het slijmvlies van de baarmoeder ook ongeschikt voor innesteling van een mogelijk bevruchte eicel.
Sensoa 2025, noodspiraal.be
Wat zijn de voor- en nadelen van een noodspiraal?
Voordelen
-
Een koperspiraal werkt beter dan de noodpil. Met een noodspiraal is de kans het grootst dat je niet zwanger wordt.
-
Een koperspiraal is hormoonvrij, dus je hebt geen hormonale bijwerkingen.
-
Je hebt meteen een zeer betrouwbaar anticonceptiemiddel voor minstens 5 jaar.
-
Je hoeft weinig aan je anticonceptie te denken.
-
Nadat het koperspiraaltje verwijderd is, kan je onmiddellijk weer zwanger worden.
-
Het koperspiraal geeft geen extra risico op trombose (stolsel in de ader) of op hart- en vaatziekten.
-
Je kan het koperspiraaltje gebruiken als je borstvoeding geeft.
Nadelen
-
De eerste maanden kan je last hebben van bijwerkingen: langere menstruatieperiodes, toenemend of tussentijds bloedverlies en buikpijn. Je baarmoeder moet dan nog wennen aan het spiraaltje.
-
Het plaatsen van het koperspiraaltje kan soms als pijnlijk worden ervaren.
-
Je kan je menstruatie niet zelf regelen.
-
Het koperspiraal beschermt niet tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Gebruik dus een condoom bij nieuwe of tijdelijke partners, als je twijfelt of je een soa hebt of als je twijfelt of je (seksuele) partner een soa heeft. Bij de huisarts kun je terecht voor een soa-test.
Hoe werkt de noodpil?
Een noodpil of morning-afterpil is een pil die je kort na de onbeschermde seks inneemt. De pil zorgt ervoor dat je niet zwanger raakt. De noodpil stelt de eisprong uit, waardoor er geen bevruchting kan plaatsvinden. De noodpil werkt niet meer als je al een eisprong hebt gehad. Hoe sneller je de pil inneemt, hoe beter.
Er zijn twee varianten van de noodpil: de pil met levonorgestrel die je tot 3 dagen kan nemen (o.a. Norlevo) en de pil met ulipristal die je tot 5 dagen kan nemen (o.a. EllaOne). De kans dat je na het gebruik van de morning-afterpil toch zwanger wordt, is 1-2%. De apotheker zal je helpen bepalen welke pil je nodig hebt door je enkele vragen te stellen.
Wat zijn de voor- en nadelen van de noodpil?
Voordelen
-
Je hoeft niet naar een arts. Je kan de noodpil zonder voorschrift krijgen via de apotheek.
-
De noodpil is bijna gratis.
Nadelen
-
De noodpil werkt niet meer als je al een eisprong hebt gehad.
-
Bij gebruik van sommige medicatie is de noodpil minder effectief.
-
Je moet condooms gebruiken tot je volgende menstruatie.
